zuhal olcay ne demek?

Zuhal Olcay (d. 10 Ağustos 1957; Üsküdar, İstanbul), Türk oyuncu ve şarkıcıdır.

Hayatı

Babası erkek berberi Cevat İşanç, annesi ev hanımı Süheyla İşanç'tır. Ailesinin tek çocuğuydu. Çocukluğunu Üsküdar'da geçirdi. İlkokulu Halil Rüştü İlkokulu'nda ardından Üsküdar Kız Lisesi'nde okudu. Yapılan bir röportajında, "Ailenin tek çocuğu olduğum için kardeşi olan yaşıtlarımı çok kıskanırdım. Tek olmak ailede tüm sevgileri kazanma adına avantajdır ama paylaşma olayı olmadığı için de dezavantajdır. Benim için sıkıntılı bir mutluluktu tek çocuk olmak. Bunun dışında orta hâlli ama sıcak bir aile içinde büyüdüm." der. Büyük teyzesi konservatuvarda piyano öğretmeniydi. Diğer iki teyzesinden biri de devlet tiyatrosu sanatçısıydı. Konservatuvarda piyano öğretmeni olan teyzesinin teşviki ile Ankara'ya giderek tiyatro eğitimine başladı¹.

1976'da Ankara Devlet Konservatuvarı yüksek bölümünü bitirdi. Aynı yıl sınıf arkadaşı Selçuk Yöntem ile evlendi. Evlendiğinde daha 19 yaşındaydı.² Bir sene Londra'da eğitim gördü. Üç yıl süren ilk evliliğinin ardından iş insanı Zafer Olcay ile evlenen Zuhal Olcay, İzmir'e yerleşti ve İzmir Devlet Tiyatrosu’nda oyunculuğa başladı. 1981 yılında kızı Ceren dünyaya geldi.³

1983'ten itibaren çeşitli televizyon yapımlarında rol aldı; ilk televizyon filmi olan Sönmüş Ocak'tan sonra Parmak Damgası adlı yapım ile tanındı. Film festivallerinde aldığı ödüller ününü arttırdı. 1987 yılında ikinci eşi Zafer Olcay'dan boşandı.

Sinema oyunculuğu ile birlikte tiyatro oyunculuğunu da sürdüren Olcay; 1986'da Mart{{'}}daki Nina rolüyle Avni Dilligil Tiyatro Ödülü'nü, 1988’de Balkon{{'}}daki İrma rolüyle Ankara Sanat Ödülü'nü kazandı. 1989'da Evita adlı müzikalde Evita{{'}}yı oynadı. Bu müzikaldeki başarısı üzerine şarkıcılık kariyeri başladı. Dünden Sonra, Yarından Önce adlı filmde şarkıları seslendiren Olcay, daha sonra Onno Tunç'un bestesi olan parçayı bir albümde seslendirdi.

1989'da Sahte Cennete Veda adlı filmdeki rolüyle Almanya’da Altın Film Şeridi En İyi Kadın Oyuncu ödülünü kazanarak uluslararası bir başarı elde etti.⁴

1987'de eşinden ayrılan Olcay, üçüncü evliliğini 1992’de Londra’da tiyatro oyuncusu Haluk Bilginer ile yaptı. 1990'da Haluk Bilginer ile birlikte Tiyatro Stüdyosu adlı özel tiyatronun kurucuları arasında yer aldı ve bu tiyatroda Aldatma, Kankardeşler, Histeri, Balkon gibi oyunlarda başrol üstlendi.

1990'da senaryosunu Orhan Pamuk'un (Kara Kitap adlı kendi romanından) yazdığı, Ömer Kavur'un yönettiği, Antalya Altın Portakal Festivali'nde En İyi Film Ödülü'nü ve Uluslararası İstanbul Film Festivali En iyi yerli film ödülü'nü alan Gizli Yüz'de oynadı.⁵

Çeşitli siyasi eylemlere de katılan Olcay’a Bakırköy Belediye Başkanı Adaylığı teklif edildi.

Üsküdar’da kiralayıp restore ettikleri Tiyatro Stüdyosu’nun 1996’da yanması üzerine 1999’da Haluk Bilginer ile birlikte Oyun Atölyesi'ni kurdu. Olcay, Oyun Atölyesi’nin sahnelediği ilk oyun olan Steven Berkoff’un Dolu Düşün Boş Konuş adlı oyunundaki rolüyle Afife Tiyatro Ödülleri "En İyi Komedi Kadın Oyuncusu" Ödülü'nü aldı. Çift, İstanbul’un Moda semtinde bir apartmanı restore ederek oluşturduğu tiyatro mekanını 2002’de açtı. Zuhal Olcay'ın Bilginer ile olan evliliği 2004 yılında sona erdi.⁶

2000 yılında Düşünceye Özgürlük 2000 adlı kitaba yayıncı olarak imza koyan 23 kişiden biri oldu. DGM tarafından "halkı, sınıf, ırk, din, mezhep ve bölge farklılığı gözeterek kin ve düşmanlığa açıkça tahrik etmek" suçlarından, Yargıtay 9. Ceza Dairesi ise "kanunun cürüm saydığı neşriyatı nakletmek" suçundan yargılandı.⁷ 2003 yılında bu dava beraat kararı ile sonuçlandı.⁸

2001 yılında Tayfun Pirselimoğlu'nun yönettiği Montreal Dünya Film Festivali'nde Jüri Özel Ödülü olan Hiçbiryerde'de oynadı.⁹

2002-2004 yılları arasında “Siyah- Beyaz Dinleti” adlı müzikal bir gösteri yaptı.¹⁰ 2004 yılında üçüncü eşi Haluk Bilginer'den boşandı.¹¹

Müzik çalışmalarını önce Vedat Sakman, daha sonra Bülent Ortaçgil ile devam eden ve Küçük Bir Öykü, 'İyisin gibi parçalarla müzik listelerine giren Olcay’ın Küçük Bir Öykü (1989), İki Çift Laf (1990), Oyuncu (1993), İhanet (1998), Başucu Şarkıları (2001), Başucu Şarkıları-2 (2005), Aşk'ın Halleri (2009) ve Cengiz Onural'la ortak çalışması olan Hiçbiryerde isimli albümleri vardır. 2008 senesinde TV8'de her perşembe "Mevzuhal" adıyla canlı performans programını sundu. Son olarak 2015 senesinde "Başucu Şarkıları 3" albümünü yayınlamıştır.

Filmografi

Filmler

1983: İhtiras Fırtınası
1985: Amansız Yol
1985: Halkalı Köle
1985: Kurşun Ata Ata Biter
1986: Ateşten Gömlek : Ziya Öztan
1986: Genç ve Dul
1986: İstek
1986: Oteldeki Cinayet
1987: Bir Avuç Gökyüzü
1987: Dünden Sonra Yarından Önce
1987: Gece Yolculuğu : Ömer Kavur
1987: Bir Günah Gibi
1988: Sahte Cennete Veda
1989: Medcezir Manzaraları : Mahinur Ergun
1990: Gizli Yüz : Ömer Kavur
1991: Kara Sevdalı Bulut
1992: İki Kadın : Yavuz Özkan
1993: Ay Vakti
1994: Bir Sonbahar Hikayesi : Yavuz Özkan
1995: Aşk Üzerine Söylenmemiş Her şey
1996: 80. Adım : Tomris Giritlioğlu
1996: İstanbul Kanatlarımın Altında : Mustafa Altıoklar
1999: Issızlığın Ortasında Sinema
1999: Salkım Hanım'ın Taneleri : Tomris Giritlioğlu
2000: Gece Martıları
2001: Hiçbiryerde : Tayfun Pirselimoğlu
2004: Simbiyotik
2007: İyi Seneler-Londra : Berkun Oya
2009: Güz Sancısı : Tomris Giritlioğlu
2020: Aşk Tesadüfleri Sever 2

TV dizileri

1980: Sönmüş Ocak
1985: Parmak Damgası
1986: Varsayalım İsmail
1987: Ateşten Günler
1987: Gecenin Öteki Yüzü
1989: Baharın Bittiği Yer
1993: The Young Indiana Jones Chronicles "Istanbul, September 1918"
1994: Artist Palas
1997: Medeni Haller
1999: Çatısız Kadınlar : Mahinur Ergun
2001: Yeditepe İstanbul : Türkan Derya
2002: Ti Show
2005: Seni Çok Özledim
2007: Geniş Zamanlar : Serdar Akar
2008: Beni Unutma
2010: Arka Sokaklar
2010: Umut Yolcuları
2011: İffet : Faruk Teber
2013: Bir Aşk Hikayesi
2014: Urfalıyam Ezelden
2016: Yüksek Sosyete
2020: Alev Alev
2022-: Gecenin Ucunda

Sunuculuk

1979: TRT 23 Nisan Çocuk Şenliği Programı
2008: Mevzuhal

Rol aldığı oyunlar

1977: Üçüncü Selim : Celal Esat Arseven\Salah Cimcoz - Ankara Devlet Tiyatrosu
1977: İzin Günü : Otto Fischer - Ankara Devlet Tiyatrosu
1978: Othello : William Shakespeare - Ankara Devlet Tiyatrosu
1979: Deli Dumrul : Güngör Dilmen - İstanbul Devlet Tiyatrosu
1982: Fazilet Eczanesi : Haldun Taner - İzmir Devlet Tiyatrosu
1985: İlk Yıllar "Roksolan" : Orhan Asena - İstanbul Devlet Tiyatrosu
1985: Martı : Anton Çehov - İstanbul Devlet Tiyatrosu
1986: Söz Veriyorum : Aleksei Arbuzov - İstanbul Devlet Tiyatrosu
1990: Aldatma : Harold Pinter - Tiyatro Stüdyosu
1991: Kan Kardeşleri : Willy Russell - Tiyatro Stüdyosu
1997: Histeri : Terry Johnson - Tiyatro Stüdyosu
1998: Balkon : Jean Genet - Tiyatro Stüdyosu
1999: Dolu Düşün Boş Konuş : Steven Berkoff - Oyun Atölyesi
2000: Ayrılış : Tom Kempinsky - Oyun Atölyesi
2005: Nathalie : Philippe Blasband - Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu
2009: Şölen (oyun) : Moira Buffini - Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu
2017: Aşk Halleri : Maria Goss - Elf Yapım

Diskografi

Solo albümleri

Tekli çalışmaları

1987: Dünden Sonra Yarından Önce Film Müziği
2018: Sensiz (Emre Atabek ile)
2020: Eyvallah (Hüsnü Arkan ile)
2022: Aşkınla Her Şey Oldum (Tuna Kiremitçi ile)

Katıldığı albümler

1999: Asansör Film Müzikleri / Kolektif
2000: Bülent Ortaçgil İçin Söylenmiş Bülent Ortaçgil Şarkıları / Kolektif
2002: Hiçbiryerde Film Müzikleri
2003: Metin Altıok Ağıtı / Fazıl Say
2004: Söz Vermiş Şarkılar / Kolektif
2006: 41 Kere Maşallah / Kolektif
2006: Nazım / Fazıl Say
2006: Pop 2006 / Kolektif
2007: Bulutsuzluk Özlemi 20 Yaşında / Kolektif
2008: Güldünya Şarkıları / Kolektif
2009: Mucize Nağmeler / Kolektif
2009: Buğra Uğur'la 30 Yıl / Kolektif
2020: 2020 Model (2020 Model: Murathan Mungan) / Kolektif

Ödülleri

1984: 21. Antalya Film Şenliği, En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu(İhtiras Fırtınası)
1985: 22. Antalya Film Şenliği, En İyi Kadın Oyuncu (Amansız Yol)
1986: Martı'daki Nina rolüyle Avni Dilligil Tiyatro Ödülü
1988: Balkon'daki İrma rolüyle Ankara Sanat Ödülü
1989: Almanya Altın Film Şeridi En İyi Kadın Oyuncu Ödülü, (Sahte Cennete Veda)
1989: 2. Ankara Film Şenliği, En İyi Kadın Oyuncu (Dünden Sonra Yarından Önce)
1990: 3. Ankara Film Şenliği, (Medcezir Manzaraları)
1994: 6. Ankara Film Festivali, En İyi Kadın Oyuncu (Bir Sonbahar Hikayesi)
1999: Afife Tiyatro Ödülleri "En İyi Komedi Kadın Oyuncusu" Ödülü, (Dolu Düşün Boş Konuş)
2002: 21. İstanbul Film Festivali, En İyi Kadın Oyuncu(Hiçbiryerde)
2002: 24. Siyad Türk Sineması Ödülleri, En İyi Kadın Oyuncu (Hiçbiryerde)
2003: 6. Gökçeada Film Festivali, En İyi Kadın Oyuncu (Hiçbiryerde)
Afife Tiyatro Ödülleri : Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu-Nathalie 2006
2019: Altın Koza Film Festivali – Yaşam Boyu Onur Ödülü ¹²

Hakkında açılan davaları

Sanatçı 2000 yılında hakkında açılan Düşünceye Özgürlük 2000 davası dışında, 2012 yılında hakkında "hakaret" suçundan görülen ceza davasında 10 bin 620 lira para cezasına çevrilen para cezası aldı.¹³

5 Ağustos 2016'da, Kadıköy'de bir mekanda söylediği şarkı sırada Cumhurbaşkanı Erdoğan'a hakaret içerecek şekilde eliyle hareket yaptığını şeklindeki şikayet sonucu "cumhurbaşkanına alenen hakaret" suçundan açılan davada 2018 yılında önce bir yıl hapis cezasına çarptıran İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi, eylem alenen gerçekleştiği gerekçesiyle cezayı 1 yıl 2 aya çıkardı. Daire hapis cezasının ertelenmesine, sanığın 1 yıl 6 ay süreyle denetime tabi tutulmasına hükmetti.¹⁴ Erdoğan'ın avukatları ise 11 ay 20 günlük hapis cezasının ertelenmesi yönünde verdiği kararı temyiz etti. 19 Temmuz 2019'da Yargıtay 16. Ceza Dairesi, ertelenen 11 ay 20 gün hapis cezasını onadı.¹⁵